دیابت
دیابت ،دیابت بارداری،دیابت چیست،دیابت نوع دو،دیابت بی مزه،دیابت نوع یک،دیابت و روزه داری،دیابت نوع 1،دیابت شیرین،دیابت کودکان،دیابت بارداری و رژیم غذایی،دیابت بارداری در ماه آخر،دیابت بارداری+درمان،دیابت بارداری و تغذیه،دیابت بارداری بعد از زایمان،دیابت بارداری و زایمان طبیعی،دیابت بارداری و تزریق انسولین
همانطور که می دانید دیابت یا بیماری قند (یا Diabetes Mellitus), یک اختلال سوخت و سازی (متابولیک) در بدن است. در این بیماری توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود یا بدن در برابر انسولین مقاوم شده و بنابراین انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون توسط سازوکارهای مختلف است. بیماری قند دو نوع اصلی دارد. در دیابت نوع یک، تخریب سلولهای بتا در پانکراس منجر به نقص تولید انسولین می‌شود و در نوع دو، مقاومت پیش رونده بدن به انسولین وجود دارد که در نهایت ممکن است به تخریب سلولهای بتای پانکراس و نقص کامل تولید انسولین منجر شود. در دیابت نوع دو مشخص است که عوامل ژنتیکی، چاقی و کم‌تحرکی نقش مهمی در ابتلای فرد دارند. در این مطلب از سایت جسارت می خواهیم در مورد دیابت صحبت کنیم.امیدواریم این مطلب مورد توجه شما عزیزان را جلب کند.
دیابت چیست
بیماری قند که متاسفانه بسیاری را به خود مبتلا کرده است یک نوع اختلال متابولیک و سوخت و سازی در بدن است که به واسطه آن توانایی تولید انسولین در بدن از بین می رود یا برعکس مقاومت در برابر انسولین در بدن ایجاد می شود در نتیجه انسولین تولیدی نمی تواند عملکرد نرمال خود را انجام دهد. در بیماری قند ، سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز کامل گلوکز کاهش می یابد به همین دلیل میزان قند خون افزایش یافته که به آن هایپرگلیسمی می گویند. با افزایش قند در دراز مدت در بدن وجود داشته باشد عوارض میکروواسکولار بیماری قند یا تخریب رگ های بسیار ریز در بدن ایجاد می شوند که می توانند اعضای مختلف بدن همچون کلیه، چشم و اعصاب و قلب را درگیر کنند.
تاثیرات دیابت روی بدن
در بیماری قند، سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز کامل گلوکز کاهش می‌یابد از این‌رو میزان قند خون افزایش یافته که به‌آن هایپرگلیسمی می‌گویند. وقتی این افزایش قند در دراز مدت در بدن وجود داشته باشد، سبب تخریب رگ‌های بسیار ریز در بدن می‌شود که می‌تواند اعضای مختلف بدن همچون کلیه، چشم و اعصاب را درگیر کند. همچنین بیماری قند با افزایش ریسک بیماری‌های قلبی عروقی ارتباط مستقیمی دارد؛ لذا غربالگری و تشخیص زودرس این بیماری در افراد با ریسک بالا می‌تواند در پیشگیری از این عوارض مؤثر باشد. تشخیص و همچنین غربالگری بیماری قند با انجام آزمایش قند خون میسر است.
دیابت در بارداری
هر نوع افزایش گلوکز خون در طی بارداری که به حد بالا 5–10? جمعیت برسد دیابت بارداری خوانده می‌شود. مشخص شده‌است که بارداری خود می‌تواند یکی از عوامل ایجادکننده دیابت باشد. این اثر با افزایش مقاومت بدن به انسولین و افزایش انسولین برای جبران این مشکل ایجاد می‌شود. حاملگی می‌تواند حتی نواقص خفیف ترشح انسولین را آشکار کند، این منجر به ایجاد عدم تحمل به گلوکز و بیماری قند بارداری می‌شود. از طرفی بعضی از افراد که از قبل دچار اختلال خفیف قند خون هستند با آزمایش‌های غربالگری در طی بارداری تحت این گروه طبقه‌بندی می‌شوند. دیابت بارداری 3–8? از بارداری‌ها را درگیر می‌کند و همچنین یکی از عوامل خطر برای نتایج بد بارداری است. همچنین این وضعیت مستقلاً می‌تواند باعث ایجاد دیابت نوع 2 شود. تحقیقات نشان داده‌اند که 50? از این زنان طی 20–30 سال بعد دچار دیابت خواهند شد. در سال‌های اخیر افزایش میزان ابتلا به دیابت بارداری مشاهده شده‌است. فاکتورهای ایجادکننده متعددی برای این افزایش مطرح شده‌اند. شامل شیوع بالای چاقی در جوانان، بهبود بقای کودکان مؤنثی که وزن تولدشان در دو انتهای طیف وزن طبیعی تولد است. در بزرگسالی این کودکان دچار اختلال در عملکرد انسولین یا توانایی ترشح انسولین هستند که می‌تواند آنها را مستعد ابتلا به دیابت بارداری کند. دیابت بارداری می‌تواند منجر به عوارض جدی و گسترده برای مادر و نوزاد شود. این عوارض را می‌توان با تشخیص و درمان مناسب کاهش داد، زنان دارای ریسک بالای ابتلا با آزمون 75 گرمی تحمل گلوکز(OGTT) در اولین ویزیت بعد از بارداری آزمایش می‌شوند و آزمایش مجددی نیز در 24 تا 28 هفتگی بارداری انجام می‌شود. درمان دیابت بارداری در ابتدا با رژیم غذایی و فعالیت بدنی است و در صورت عدم پاسخ برای کنترل قند از درمان با انسولین استفاده می‌شود. این زنان پس از اتمام بارداری هم به‌طور منظم مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
علائم و نشانه های دیابت
در مراحل ابتدایی ممکن است بیماری قند بدون علامت باشد. بسیاری از بیماران به‌طور اتفاقی در یک آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی می‌شوند. با بالاتر رفتن قند خون، خستگی و تاری دید از علایم اولیه شایع بیماری قند است. بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری چندین سال بیماری قند داشته‌اند و حتی دچار استرس و افسردگی، احتمال سکته مغزی و مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی را در بیماران مبتلا به بیماری قند بیش از دو برابر افزایش می‌دهد.
تغییرات پوستی از علائم دیابت
هنگام بروز این تغییرات فرد متوجه قسمت‌هایی تیره و ضخیم‌تر روی پوستش می‌شود و لکه‌های زبر و مخملی روی سطح پوست به‌خصوص در نواحی چین‌خوردگی‌ها یا جاهایی که پوست بدن تا می‌شود، مثل نواحی پشت گردن، آرنج، قوزک پا یا پنجه‌ها‌ی دست به چشم می‌خورند. این ضایعات پوستی اغلب، هشدار می‌دهند که سطح قندخون بیش از حد بالا رفته است و در واقع علامت بروز بیماری قند هستند. البته این اختلالات پوستی که اکانتوزیس نیگریکانس (Acanthosis nigricans) نامیده می‌شوند ممکن است ریشه‌ی وراثتی داشته باشند یا به دلیل مشکلات هورمونی به‌وجود بیایند. سنجیو ساینی (Sanjiv Saini) متخصص پوست در مریلند درباره‌ی این بیماری می‌گوید: «هر زمان که فردی با علائم این بیماری پوستی به من مراجعه می‌کند، اولین اقدامی که صورت می‌گیرد انجام تست قندخون برای فرد مبتلاست.» زمانی که فرد مبتلا به بیماری قند می‌شود، انسولین بالا، رشد سلولهای پوست و ملانین (رنگدانههای طبیعی) پوست را افزایش می‌دهد. تراکم رنگدانههای تولید شده، باعث به‌وجود آمدن لکه‌های تیره‌تر و مخملی‌شکل روی پوست می‌شوند. وقتی این علائم دیده شدند و تست قندخون انجام شد، ممکن است دو حالت اتفاق بیفتد: بیمار از قبل مبتلا به بیماری قند بوده است و بیماری او کهنه شده؛ احتمال بیشتری دارد که فرد در ابتدای راه باشد؛ اگر فرد کمتر از 5 کیلوگرم وزن از دست داده باشد، یعنی به تازگی به بیماری قند مبتلا شده است و این احتمال وجود دارد که بیماری خفیف‌تر باشد و بتوان این ضایعات پوستی را مداوا کرد. در غیر این‌صورت متخصص پوست می‌تواند با استفاده از لیزردرمانی یا درمان‌های موضعی آنها را از بین ببرد.
بهبود بینایی از علائم دیابت
با عرض پوزش، در این مورد اگر ناگهان متوجه شُدید می‌توانید عینک‌تان را کنار بگذارید چون دور از جان‌تان مثل یک عقاب تیزبین شده‌اید، اصلا چیز خوبی نیست! پس هیجان‌زده و خوشحال نشوید. هوارد باوم (Howard Baum)، استادیار پزشکی بخش بیماری قند دانشگاه واندربیت (Vanderbilt) در این‌باره معتقد است: «هرچند همه فکر می‌کنند تاری دید یا کم شدن بینایی یکی از نشانه های دیابت است، اما در حقیقت بهبود بینایی فرد هم می‌تواند یکی از نشانه های دیابت باشد.» او می‌گوید: «من تا به حال بیماران زیادی داشته‌ام که وقتی قند خون‌شان بالا می‌رود، دیدشان قوی‌تر می‌شود و زمانی که مراحل درمانی را آغاز می‌کنند، دوباره باید عینک بزنند.» به نظر شما چه اتفاقی می‌افتد؟ بیماری قند در واقع سطح مایعات بدن را تغییر می‌دهد و آنها را در اطراف بدن و اندام‌های دیگر پخش می‌کند، چشم‌ها هم یکی از این اندام‌ها هستند که چون سطح مایعات در آنها ثابت نیست، بینایی دچار نوسان می‌شود.
خارش های متناوب از علائم دیابت
می‌دانم که این یک مطلب علمی و پزشکی است و اینکه فردی با شکایت از خارش شدید نزد پزشک برود کمی احمقانه به‌نظر می‌رسد، اما در واقع این‌طور نیست. از آنجایی که بیماری قند موجب اختلال گردش خون می‌شود، بدن خشکی و درد را تجربه خواهد کرد. باوم در این‌باره این‌طور توضیح می‌دهد: «از آنجایی که تعدادی از بیمارانی که بیماری قند آنها تازه تشخیص داده شده بود، از خارش اندام‌های انتهایی بدن‌شان مثل انگشتان دست و پا شکایت داشتند، پزشکان این علامت را هم در کنار سایر نشانه های بیماری قند قرار دادند.» چنانچه استفاده‌ی منظم از مرطوب‌کننده‌ها این مشکل را برطرف نکند، توصیه می‌شود حتما فرد مبتلا در مراجعه‌ی بعدی خود به پزشک، موضوع را با او در میان بگذارد.
کاهش شنوایی از علائم دیابت
اگر خدایی نکرده به خودتان آمدید و دیدید که مدام در حال زیاد کردن صدای تلویزیون هستید یا هنگام گفت‌وگو با دیگران تا زمانی که چندبار حرف‌‌هایشان را با صدای بلند تکرار نکنند چیزی از مکالمه‌تان نمی‌فهمید، حتما از پزشک‌تان بخواهید برای‌تان یک آزمایش قندخون بنویسد. در مطالعه‌ای که توسط مؤسسه‌ی ملی بهداشت آمریکا انجام شد، مشخص شد که از دست دادن شنوایی یا کم شدن آن می‌تواند از اولین علائم بروز بیماری قند باشد. افراد مبتلا به قندخونِ بالاتر از سطح نرمال که هنوز نشانه های بیماری قند در آنها مشاهده نشده است، 30 درصد بیشتر از کسانی که سطح گلوکوز خون‌شان نرمال است ممکن است دچار آسیب شنوایی شوند. محققان بر این باورند که بیماری قند رگ‌های خونی و اعصاب گوشِ داخلی را دچار آسیب می‌کند و این آسیب، شنوایی فرد را کمتر از حد معمول می‌کند.
خروپف از علائم دیابت
اسامه حمدی (Osama Hamdy) مدیر بخش بیماری قند مرکز بوستون می‌گوید: «حدود نیمی از بیماران دیابتی نوع 2 هنگام خواب، اختلال تنفسی دارند.» بنابراین اگر فردی فهمید که در خواب با صدای بلند خروپف می‌کند یا در طول روز خیلی خواب‌آلود است، هر چه زودتر بهتر است تست قندخون بدهد. مطالعه‌ای که به تازگی در کانادا انجام شده است نشان می‌دهد 23 درصد از بیماران مبتلا به آپنه‌ی انسدادی خوابِ خفیف یا متوسط که مشکل رایجی است، احتمالا طی 5 تا 6 سال آینده ممکن است مبتلا به دیابت شوند. هرچند نمی‌توان این دو را دقیقا بهم ربط داد، اما یک رابطه‌ی مهم بین این اختلال تنفسی خواب و بیماری قند وجود دارد؛ بدن بیماران مبتلا به این اختلال تنفسی، هنگام خواب هورمون استرس منتشر می‌کند و سطح قندخون را بالا می‌برد.
آمار مبتلایان به دیابت
بنابر گزارش IDF، دیابت در حال حاضر 371 میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است، و 187 میلیون نفر از آنها حتی از این مساله آگاه نیستند. ارزیابی سازمان بهداشت جهانی نیز نشان می دهد تا سال 2030، تعداد افراد مبتلا به دیابت بیش از دو برابر خواهد شد. طی یک دهه گذشته، تعداد افراد مبتلا به دیابت ساکن در آمریکا رشد تقریبا 50 درصدی را تجربه کرده و به 29 میلیون نفر یا 9.3 درصد از جمیعت این کشور رسیده است. از این تعداد، تقریبا 1.25 میلیون کودک و بزرگسال آمریکایی به دیابت نوع 1 مبتلا هستند.
خطر دیابت چقدر است
بنابر گزارش موسسه پژوهش دیابت آمریکا، این بیماری هفتمین عامل مرگ و میر در آمریکا محسوب می شود و آمار مرگ و میر ناشی از آن بیش از مجموع بیماری های ایدز و سرطان پستان گزارش شده است. دیابت هزینه سالانه 245 میلیون دلاری را برای این کشور به همراه دارد.
تشخیص زود هنگام دیابت
غربالگری دیابت نوع 2 به منظور تشخیص زودهنگام و آغاز درمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در صورت عدم درمان، پیامدهای این بیماری می توانند جدی و حتی کشنده باشند. برخی از این پیامدها شامل بیماری قلبی و سکته مغزی می شوند و بنابر گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، دیابت دلیل اصلی نارسایی کلیه، قطع عضو در اندام های پایین تنه و موارد جدید نابینایی است.
کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دوم
از آنجایی که دیابت نوع 2 به طور کلی با اضافه وزن و عدم تحرک کافی پیوند خورده است، ورزش منظم گزینه خوبی برای آغاز است. از دیگر مواردی که باید مورد توجه قرار بگیرند می توان به حذف یا کاهش مصرف قندهای فرآوری شده، حذف یا کاهش مصرف الکل (الکل به طور کلی سرشار از قند است)، و افزایش مصرف چربی های سالم مانند چربی های اشباع نشده تک پیوندی که در آووکادو، روغن زیتون، و شیر نارگیل وجود دارند، اشاره کرد. به طور همزمان، شما باید مصرف چربی های ترانس که به طور معمول در غذاهای فرآوری شده وجود دارند را کاهش دهید.
دیابت نوع یک
بیماری قند ناشی از واکنش ایمنی، (Type 1A) یک اختلال ناهمگون ناشی از جهش‌های (اتوزومال مغلوب و وابسته به ایکس مغلوب) شناخته شده و همچنین توارث چندژنی/کم‌ژنی است. این نوع دربرگیرنده 5–10 درصد از انواع دیابت است، قبلاً واژه دیابت وابسته به انسولین یا دیابت نوجوانی برای این نوع رایج بود. در این نوع از دیابت تخریب سلولی سلولهای بتا در پانکراس اتفاق می‌افتد. علت اصلی از دست رفتن سلولهای β، تخریب سلولی ناشی از واکنش ایمنی سلولی است. در پی این تخریب مارکرهایی در خون رها می‌شوند که شامل آنتی‌بادی علیه انسولین، اتوآنتی‌بادیهای گاد (GAD65)، اتوآنتی‌بادی تیروزین‌فسفاتاز IA-2 و IA-2β است. این مارکرها ممکن است در 85–90? از مبتلایان دیده شود. ارتباطی میان اچ‌ال‌ای‌های خاص و این نوع از دیابت هم مشاهده شده‌است. این نوع دیابت در افراد دارای HLA-DQA و DQB و همچنین افراد دارای ژن DRBبیشتر مشاهده می‌شود. شیوع این نوع از دیابت در افرادی که بیماری‌های خودایمن همچون بیماری گریوز، تیروئیدیت هاشیموتو، و بیماری آدیسون دارند بیشتر است. در پی تخریب سلولهای بتا توسط لنفوسیت‌ها ترشح انسولین کاهش می‌یابد تا جایی‌که انسولین موجود نمی‌تواند قند خون را تنظیم کند. معمولاً بعد از از دست رفتن 80 تا 90 درصد از سلولهای بتا است که هایپرگلایسمی اتفاق می‌افتد و دیابت ممکن است تشخیص داده شود. در این مرحله است که بیمار نیازمند انسولین خارجی می‌شود تا از بروز کتوز جلوگیری شود و هایپرگلایسمی و همچنین متابولیسم چربی و پروتئین کنترل شود. در حال حاضر فاکتور اصلی ایجادکننده دیابت نوع یک واکنش خودایمنی شناخته شده‌است. شواهد قوی نیز وجود دارند که عفونت ویروسی سلولهای بتای پانکراس را به عنوان اتیولوژی این واکنش ایمنی مطرح کرده‌است. به این ترتیب که ویروس باعث ایجاد آنتی‌بادی‌هایی علیه پروتئین ویروس می‌شود که شعله‌ورکننده یک واکنش خود ایمن علیه سلولهای بتای مشابه است. دیابت ناشی از ایمنی معمولاً در کودکی و نوجوانی اتفاق می‌افتد اما ممکن است در هر سنی مشاهده شود. دیابت ایدیوپاتیک: در مواردی از دیابت نوع یک علت مشخصی برای بروز آن یافت نشده و در این گروه طبقه‌بندی می‌شوند. بعضی از این بیماران دچار کمبود انسولین دائمی و مستعد کتواسیدوز هستند ولی هیچ شواهدی از واکنش‌های خودایمن در آنها مشاهده نمی‌شود. تعداد کمی از بیماران دیابت نوع یک ایدیوپاتیک هستند و این وضعیت شیوع بیشتر در نژاد آفریقایی و آسیایی دارد. این نوع بیشتر ارثی است و وابسته به اچ‌ال‌ای نیست. نیاز به انسولین خارجی در این بیماران پایدار نیست و می‌تواند گذرا و راجعه باشد.
همه چیز درباره “دیابت نوع 1” و راههای درمان آن
علائم و نشانه های دیابت نوع یک
علائم و نشانه های دیابت نوع 1 در بدن : گرسنگی شدید و افزایش اشتها – تشنگی شدید ، خشکی دهان و ادرار پی در پی – بی حسی یا سوزن سوزن شدن در پا -کاهش وزن غیرعادی، خستگی و بی حالی – مشکلات پوستی از قبیل خشکی پوست، عفونت های قارچی و باکتریایی که بر اساس گزارشات میزان آن در دخترها شایع تر از پسرهاست. تاری دید – از دست دادن هوشیاری
درمان دیابت نوع یک
این شکل از بیماری قند خون همواره با تزریق انسولین درمان می‌شود. برای درمان دیابت نوع اول ، روش درمانی بوسیله دارو های خوراکی به تنهایی مؤثر نمی‌باشد. انسولین به عنوان داروی کنترل قند خون دارای انواع مختلفی است. این داروی کنترل کننده بیماری قند خون در غالب انسولین با اثر کوتاه مدت ، نوعی دیگر با اثر طولانی مدت و همچنین انسولینی با اثر میان مدت ( بین اثر کوتاه و طولانی ) عرضه می‌گردد. برای درمان نوع اول بیماری قند خون ممکن است در برخی موارد رژیم های درمانی چند قسمتی و طولانی ، که ترکیبی از انسولین و داروهای خوراکی را شامل می‌شود ، تجویز گردد. در ابتدای دوره درمان دیابت نوع اول ، پزشک متخصص با راهنمایی و آموزش بیمار ، درباره نیاز های گوناگون او در طول درمان از جمله تزریق انسولین توسط خودش او را در طی نمودن مسیر درمان یاری می‌نماید. همچنین برای درمان فری که مبتلا به بیماری قند خون شده است رژیم غذایی سالم و کنترل شده ای تجویز می‌گردد این به فرد کمک می‌نماید که مقدار گلوکز خون را در بهترین حالت کنترل نماید. در برخی موارد استثنایی ، اگر مهار دیابت دشوار شود ، امکان دارد یک پمپ انسولین، که توسط یک سوزن از زیر پوست ، این ماده کنترل کننده قند خون را به صورت مداوم در بدن آزاد می‌نماید برای درمان دیابت فرد تجویز گردد. برای درمان دیابت نوع اول ، به شکل اصطلاحاً دائم ، پیوند لوزالمعده ( پانکراس ) توصیه می‌گردد. این پیوند در صورتی درمان قطعی دیابت نوع اول خواهد بود که بدن عضو جدید را پس نزند. البته در صورت پذیرش عضو جدید توسط بدن فرد باید داروهای تضعیف کننده سیستم دفاعی را در طول عمر خود ، همچنان مصرف نماید.
دیابت نوع دو
ر دیابت نوع دو که 90–95? از بیماران دیابتی را شامل می‌شود، بدن نسبت به عملکرد انسولین دچار مقاومت می‌شود. این بیماران حداقل در ابتدای بیماری نقص انسولین نسبی (و نه مطلق) دارند. به این معنی که بدن فرد مبتلا انسولین تولید می‌کند و حتی ممکن است غلظت انسولین در خون از مقدار معمول آن نیز بیشتر باشد اما گیرنده‌های یاخته‌ای فرد نسبت به انسولین مقاوم شده و در حقیقت نمی‌گذارند انسولین وارد سلولها شده و اعمال طبیعی خود را انجام دهد. این بیماران برای زنده ماندن نیاز به درمان دائم با انسولین خارجی ندارند. علل متعددی برای این وضعیت وجود دارد، مکانیزم‌های جزئی بروز این وضعیت شناخته نشده‌است ولی مشخص است که تخریب اتوایمیون نقشی در بروز این بیماری ندارد. دیابت نوع دوم در افراد چاق بیشتر دیده می‌شود و چاقی خود درجاتی از مقاومت به انسولین ایجاد می‌کند. درصد شیوع این بیماری در زنان بیش از مردان است. در این نوع از دیابت کتواسیدوز به ندرت خودبه‌خود ایجاد می‌شود بلکه در پی یک استرس همچون بروز یک بیماری یا عفونت ایجاد می‌شود. این نوع از دیابت معمولاً سال‌ها تشخیص داده نشده باقی می‌ماند چرا که هایپرگلایسمی (افزایش قند خون) به تدریج ایجاد می‌شود و در اوایل در حدی نیست که علائم کلاسیک دیابت را نشان دهد. با این حال این بیماران در معرض عوارض ماکروسکولار و میکرووسکولار دیابت هستند. مقاومت به انسولین ممکن است با کاهش وزن و درمان دارویی کمتر شود ولی به ندرت به حد طبیعی بازمی‌گردد. با اینکه اخیراً افزایش شیوع این نوع در کودکان و نوجوانان و سنین پایین دیده شده ولی در بیشتر موارد ریسک بروز این نوع با افزایش سن، چاقی و نبود یا کمبود فعالیت بدنی بیشتر شده و بیشتر در زنان با سابقه قبلی دیابت بارداری و افراد دارای فشار خون بالا یا اختلال چربی خون دیده می‌شود. نوع دو زمینه ژنتیکی قویتری نسبت به نوع یک دارد، با این حال ژنتیک دیابت نوع دو پیچیده‌است و هنوز به خوبی تعریف نشده‌است.